Trao đổi tìm hiểu về tấm bia đá cụ Phan Bội Châu dựng ở Nhật Bản

alt

Năm 1904 cụ Phan Bội Châu thành lập Duy Tân hội. Năm 1905 Phan Bội Châu cùng cộng sự sang Nhật, tiếp kiến với các nhân vật chủ chốt như Thủ tướng Inukai Tsuyoshi, Bá tước Okuma Shigenobu, nghị sĩ Kashiwara Bun… cụ Phan viết, xuất bản nhiều tác phẩm chuyển về Việt Nam có tác động lớn với sĩ phu trong nước như Hải ngoại huyết thư, Việt Nam sử khảo, Tân Việt Nam kỷ niệm lục… tạo một làn sóng thúc đẩy nhiều thanh niên yêu nước tham gia phong trào Đông Du, xuất ngoại học tập để tìm đường chống Pháp.

alt

Đến tháng 6/1908, số lưu học sinh Việt Nam hơn 200 người. Giữa lúc phong trào Đông Du đang phát triển mạnh mẽ thì bất ngờ Chính phủ Nhật Bản do bắt tay với Pháp đã ra lệnh trục xuất lưu học sinh Việt Nam ra khỏi Nhật Bản, thế là Đông Du tan rã. Trong lúc quẫn bách, cụ Phan được bác sĩ Asaba Sakitaro ủng hộ 1.700 Yên qui ra tiền bây giờ là hơn 20.000 USD để trang trải nợ nần nuôi các lưu học sinh. Ngày 8/3/1909, cụ Phan đến Kofutsu chào giã biệt ân nhân Asaba Sakitaro để rời Nhật Bản. Năm 1918 Phan Bội Châu trở lại Nhật, mới hay ân nhân Sakitaro qua đời vào ngày 25/9/1910 ở tuổi 43. Cụ Phan đã cùng người nhà bác sĩ Asaba lập bia tạ ơn trước mộ người trong khuôn viên chùa Jorinji ở thành phố Fukuroi, tỉnh Shizuoka. Bia cao 2,7m, ngang 0,87m, đặt trên bục đá cao hơn 1m, cụ Phan khắc 111 chữ. Người Nhật Bản và Việt Nam xem tấm bia này là di sản văn hóa, chứng tích về mối tình hữu nghị Việt-Nhật.

Minh Trí

Bài viết khác