Thật tình cờ, tôi đã gặp ông Nguyễn Sơn Nam, một người Việt Nam ở Mỹ trong cuộc phát động cuộc thi thơ Hướng Thiện của Hội Liên lạc Việt kiều Hải Phòng tháng 5 năm 2018.
Tôi bồi hồi nhớ lại cách đây đúng 23 năm về trước, năm 1995 lớp học tình thương 100 tuần của Quận Lê Chân, thành phố Hải Phòng mở tại trường tiểu học Dư Hàng. Lớp học có 32 em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, các em sinh ra phải chịu những bất hạnh của cuộc đời, có em quá nghèo khó, có em do bố mẹ bỏ nhau mà phải ở với ông bà đã già yếu, có em lại mồ côi cả cha lẫn mẹ, cuộc sống vật vưỡng không có một manh quần tấm áo lành lặn, bữa đói bữa no, chẳng bao giờ mơ được cắp sách tới trường như các bạn cùng trang lứa. Trên khuôn mặt các em hằn lên những nếp nhăn khắc khổ. Các em bước vào lớp học thiếu hẳn sự tự tin, đã được hai thầy giáo về hưu là Hoàng Anh Hưng và Nguyễn Văn Lợi dạy dỗ từ nét chữ, nết người. Lớp học này được ông Nguyễn Sơn Nam tài trợ hoàn toàn từ quần áo, sách bút và còn cả tiền dạy của hai thầy. Xuất phát từ tấm lòng thương người như thể thương thân và tình thương yêu con người nên tôi đã viết bài “trả lại mùa xuân trên gương mặt trẻ thơ” đăng trên báo Giáo dục và Thời đại số 15 ra ngày 26/2/1995.
Đây không phải là lần đầu tiên, mà lần nào ông về thăm quê hương Hải Phòng, ông cũng tìm đến những hoàn cảnh khó khăn để giúp đỡ. Trong năm học 1993-1994, ông đã tặng 5 chiếc xe đạp làm phần thưởng cho những em có thành tích xuất sắc của thành phố Hải Phòng và ông còn tặng Hội từ thiện thành phố 140 bộ quần áo. Nhiều lần về thăm Tổ quốc, lần nào ông cũng có quà tặng cho trẻ thơ và những người cô đơn, cơ nhỡ, trẻ em mồ côi, tật nguyền để giúp đỡ, biếu quà. Ông muốn giúp đỡ những học sinh nghèo học giỏi, có năng khiếu. Những lần về nước trước đây, lần nào ông cũng đến thăm trại nuôi dưỡng người già ở huyện Vĩnh Bảo, ủng hộ thuốc men, mời thầy thuốc đến khám bệnh và cấp thuốc cho người bệnh, mắc cả hệ thống đèn chiếu sáng cho trại và còn tặng sách báo, rađiô và cả quà tết cho mọi người. Ông đã hai lần đến trường mồ côi Hoa Phượng tặng quần áo mùa hè, mùa đông cho các cháu, ông còn tặng rađiô cát xét để các cháu nghe nhạc, học múa. Tặng nhà trường cả máy khâu để các cô may vá quần áo cho các cháu. Ông còn tặng 105 bộ quần áo cho các em học sinh nghèo của quận Lê Chân.
Mọi người cứ nghĩ ra nước ngoài có thể kiếm được đồng tiền dễ dàng. Hoàn toàn sai lầm, ở các nước Tư bản, nhất là Mỹ kiếm được đồng tiền không phải dễ mà phải bằng chính mồ hôi và sức lực của mình. Một điều tôi nhận ra ở ông, ông luôn có tấm lòng bao dung, giành hầu hết tình thương cho trẻ em. Lần về nước năm 2018 lần này ông đã cùng với Hội Việt Kiều Hải Phòng phát động và trao giải 10 triệu đồng cho cuộc thi thơ “Hướng Thiện”. Không những thế, ông còn biên tập và biếu tặng cho nhiều người cuốn “Bí quyết thành công” và chương trình nói chuyện trên mạng “Đạo Phật nhu cầu sống” hai tác phẩm này đã góp phần nâng cao dân trí, mang lại hạnh phúc cho mọi gia đình và an ninh xã hội. Với tấm lòng từ thiện ông đã góp 30 triệu đồng cho quỹ khuyến học phường Lê Lợi/
Không chỉ quan tâm đến những trẻ em mồ côi, cơ nhỡ, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, những trẻ em có thành tích cao trong học tập, những cụ già cô đơn ở trại nuôi dưỡng Vĩnh Bảo, ông còn tới thăm và tặng quà trại hủi ở Sóc Sơn và trại hủi Quả Cảm ở Hà Nội và trại hủi Văn Môn ở Thái Bình. Đặc biệt ở ông, ông còn có tấm lòng từ bi hỷ sả của đạo Phật mà ông lấy Chân Thiện Mỹ làm gốc. Năm 1994, khi lên thăm Yên Tử, ông đã nguyện tặng 160 triệu để đúc lại Chùa Đồng cho mọi người chiêm bái. Ngoài ra, ông còn đóng góp số tiền để xây dựng cổng Tam Quan chùa Đại Trà huyện Kiến Thụy nơi mà vị sư trụ trì trước đây là một Quốc Sư của 2 đời vua Mạc và con giúp đỡ kinh phí để tu sửa chùa Trung Hành quận Hải An và chùa Dũng Tiến ở huyện Vĩnh Bảo.
Ông không coi trọng việc dành dụm tiền tài cho riêng mình mà ông dành dụm phúc đức mới là điều ông quan tâm. Đạo Phật đã dạy “Cứu một người phúc đẳng hà sa” thì ông đã dang tay cữu rỗi bao cuộc đời bất hạnh, khó khăn vất vả từ trẻ thơ cho đến những cụ già cô đơn, cơ nhỡ để con người có niềm tin vào cuộc sống.
Trong điều kiện Nhà nước đang mời gọi những người Việt Nam ở nước ngoài về xây dựng quê hương đất nước. Đặc biệt cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài luôn hướng về cội nguồn của mình bằng những việc làm khác nhau. Song riêng với ông Nguyễn Sơn Nam, tôi luôn cảm phục ở tấm lòng rộng mở đối với quê hương Hải Phòng nói riêng và đất nước Việt Nam nói chung với những việc làm cụ thể và thiết thực.
Bùi Sỹ Căn
