
Trong hai ngày 18 và 19/11/2017, Pv trang web vietkieuhp.com tham dự lớp nghiệp vụ biên tập và quản lý xuất bản năm 2017- tuần 3, sau đây xin giới thiệu tới các bạn nội dung các buổi học trên:
Phần 2: Nghiệp vụ quản lý xuất bản; Chuyên đề 1: Lãnh đạo, quản lý hoạt động xuất bản
Sáng ngày 18/11/2017 tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền số 36 Xuân Thủy, Cầu Giấy, Hà Nội; Lớp Nghiệp vụ Biên tập và Quản lý Xuất bản năm 2017 học phần 2: Nghiệp vụ quản lý xuất bản. Chuyên đề 1: Lãnh đạo, quản lý hoạt động xuất bản; Giảng viên: PGS, TS Nguyễn An Tiêm- Phó Vụ trưởng Vụ báo chí, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam, Tổng Biên tập Tạp chí báo ảnh VCCI. Tình hình xuất bản trong nước: Cả nước hiện có 60 Nhà Xuất bản; mới giải thể: NXB Thời Đại, NXB Phương Đông; sát nhập 6 NXB thành 4 NXB. 17 NXB thực hiện mô hình doanh nghiệp, tên gọi: Công ty TNHH NXB…; Còn lại là NXB sự nghiệp; 40 NXB ở tình trạng sống nhờ bao cấp; một số NXB sống bằng liên kết: “cấp giấy phép XB”. Có những NXB rất khỏe như: NXB Giáo dục, có công ty mẹ, công ty con; NXB CTQG; các NXB chuyên ngành. Yếu nhất là các NXB địa phương: NXB Thanh Hóa, Nghệ An, Hải Phòng… vô cùng khó khăn. Ngành in: các cơ sở in đã cổ phần hóa, in liên quan đến xuất bản khoảng 20%; nhược điểm của in: ô nhiễm môi trường, in lậu… Ngành phát hành sách: 100 % cổ phần hóa, thích ứng với cơ chế thị trường, đã đáp ứng đúng nhu cầu ngành xuất bản với các công đoạn: Xây dựng bản thảo- In- Phát hành. Nhiều doanh nghiệp phát hành sách rất chuyên nghiệp, xây dựng hơn 50 nhà sách trên toàn quốc, làm café sách, các cuộc thi liên quan đến sách. Nhược điểm của hoạt động XB: chất lượng xuất bản phẩm không đảm bảo, VD: “Trại súc vật”, “Bên thắng cuộc”, “Đại gia”… Năm 2017 đã có 56 cuốn sai phạm, VD: “Miếng ngon Hà Nội”, “Bóng đè”… Công tác lãnh đạo quản lý liên quan đến XB hiện nay: tổng kinh phí đầu tư làm sách cả nước là 5 tỷ đồng. Ưu điểm: xây dựng định hướng chiến lược thích hợp, tạo điều kiện cho XB phát triển, coi sách là tiêu biểu. Chỉ thị 42: khẳng định vai trò xuất bản đối với phát triển xã hội; cho phép các nguồn lực xã hội tham gia công tác xuất bản; các quyết định 281, 282, 283: giao ban tuyên giáo trung ương chỉ đạo xuất bản, Bộ TTTT quản lý luật xuất bản, sử lý vi phạm, xác định chức năng nhiệm vụ các ban trong hệ thống QLXB. Nhược điểm: Công tác lý luận XB chưa kịp với thực tiễn; chưa làm rõ vai trò vị trí và cơ chế lãnh đạo của Đảng về đầu tư xuất bản; triển khai các chính sách XB rất chậm, chưa có ưu đãi trong XB, người làm XB sống rất khó khăn; công tác thanh tra, kiểm tra, sử lý vi phạm rất chậm; công tác cán bộ bất cập. Kết thúc chuyên đề 1, nhân ngày 20/11, lớp học đã tặng giảng viên món quà ý nghĩa và chụp ảnh kỷ niệm.
Học phần 2- Chuyên đề 2: Giám sát, kiểm tra và thanh tra trong hoạt động xuất bản, in, phát hành
Chiều ngày 18/11/2017; Lớp NVBT & QLXB 2017 học phần 2: Nghiệp vụ QLXB- Chuyên đề 2: Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong lĩnh vực xuất bản, in, phát hành; Giảng viên: ông Hoàng Ngọc Bình- Trưởng phòng Thanh tra Xuất bản- In- Phát hành, Bộ TT&TT. Phần 1- Công tác thanh, kiểm tra: Phát hiện sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền biện pháp khắc phục; Phát hiện nhân tố điển hình để khen thưởng; Bảo vệ lợi ích nhà nước, cơ quan, tổ chức, cá nhân. Cơ quan thực hiện chức năng thanh tra: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bộ, Thanh tra tỉnh, thành phố, Thanh tra sở, Thanh tra huyện; Thanh tra chuyên ngành, VD: Cục XBIPH. Hình thức thanh tra: theo kế hoạch, đột xuất, thường xuyên. Trách nhiệm và quyền của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra: Thực hiện yêu cầu, giải trình nội dung thanh tra. Nội dung thanh tra, kiểm tra chuyên ngành xuất bản, in, phát hành: Thủ tục XB, liên kết XB, XB phẩm, hợp đồng, qui trình nội dung in, hóa đơn chứng từ. Một NXB phải có ít nhất 5 BTV cơ hữu, TBT, GĐ, nguồn tài chính hơn 5 tỷ, DT mặt bằng 200 m2. Có 4 hình thức liên kết: XB, BT, In; phát hành. Các nhà in phải có giấy phép in xuất bản phẩm. Một số sai phạm: Thủ tục đăng ký xuất bản; điều kiện liên kết; sai phạm lưu chiểu; in xuất bản phẩm, phát hành xuất bản. Lưu ý không được cung cấp tài liệu không chính xác, không được chống đối. Phần 2- Công tác xử lý vi phạm: Luật xử lý VPHC: Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi của cá nhân, tổ chức. Nguyên tắc xử phạt: 1 hành vi vi phạm chỉ bị xử phạt 1 lần. Các hình thức sử phạt, khung phạt tiền: mức tối đa 100 triệu. Vi phạm về giấy phép, chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực xuất bản. Vi phạm thủ tục, vi phạm về nội dung XBP có thể bị phạt đến 200 triệu đồng. Vi phạm về lĩnh vực in; vi phạm về phát hành xuất bản phẩm. Bộ luật hình sự 2015 điều 225 về vi phạm quyền tác giả; điều 344 về qui định tội danh trong hoạt động xuất bản. Chương 5 gồm có 9 điều, từ điều 45 trở đi về xuất bản điện tử. XBĐT chỉ do NXB thực hiện; Phát hành điện tử được thực hiện bởi tổ chức cá nhân. Trong luật xuất bản điện tử có nêu điều kiện về thiết bị công nghệ, nhân lực thông tin, các giải pháp kỹ thuật, an ninh điện tử. Nhân ngày 20/11, lớp đã gửi tặng giảng viên món quà ý nghĩa và chụp ảnh kỷ niệm.
Học phần 2- Chuyên đề 3: Quản trị tài chính trong doanh nghiệp xuất bản
Sáng ngày 19/11/2017; Lớp NVBT và QLXB năm 2017 học phần 2: Nghiệp QLXB- Chuyên đề 3: Quản trị tài chính trong doanh nghiệp xuất bản; Giảng viên: PGS, TS. Đường Vinh Sường. NXB ra đời rất sớm cùng với sự ra đời của nhà nước, xưa là quan “Tu thư”, quan “Ngự sử”, nhờ đó “Thánh chỉ” được chau chuốt. Người làm XB phải tuyệt đối trung thành, hoạt động XB là một bộ phận của VH tư tưởng. Cuốn sách “Đường Kách Mệnh” đánh dấu sự xuất hiện của XBCMVN. Ngân khố CM do đ/c Nguyễn Lương Bằng giữ ban đầu là 1,2 vạn Đông Dương. DN Trịnh Văn Bô và bạn bè DN đã hiến cho CM 8.000 lạng vàng. Việc đầu tiên sử dụng ngân khố, CP đã mua máy in trang bị cho xưởng in CM tại Thanh Hóa. Năm 1945 NXB Lao động ra đời, năm 1946 NXB CTQG ra đời, năm 1949 NXB VNKC ra đời nay là NXB VH, ngày 10/10/1952 nhà in quốc gia tại Tuyên Quang ra đời. Năm 1956, 1957: NXB GD, NN… ra đời. Năm 1970 một loạt NXB địa phương ra đời. Một số NXB sau đó đã giải thể như NXB Quảng Ninh. Trước năm 1975, phía Nam có hơn 200 NXB; sau 1975, 200 XNB tự giải tán; các NXB mới ra đời: Thuận Hóa, Đà Nẵng, Phú Khánh, Đồng Nai, Sông Bé, Long An… Quá trình thực hiện Luật Xuất bản có nhiều điều chỉnh, mới nhất là Luật XB 2012. Hình hài NXB hiện nay, cả nước có 61 NXB, có 3 mô hình: 1 là: NXB theo kiểu tập đoàn, Cty mẹ, Cty con. VD: NXB Giáo dục; TCT VHSG có hãng phim, tạp chí, NXB. 2 là: NXB theo mô hình doanh nghiệp, có 22 NXB, có 3 NXB đã làm đơn rút là: NXB thống kê, KHKT, XD; CTy TNHH NN 1 thành viên; NXB mô hình DN công ích, VD: NXB GTVT; 3 là: NXB là đơn vị sự nghiệp có thu, 4 NXB: QĐNN, CAND, CCQG, ST. Có ý kiến: chuyển tất cả các NXB sang mô hình đơn vị sự nghiệp công lập. Tổng kinh phí một năm dành cho các NXB là 500 tỷ. Một năm ngành XB được đặt hàng 13 tỷ đồng. Thành lập một XNB cần có vốn ban đầu 10 tỷ đồng và diện tích trụ sở là 200 m2. Đối với DN cơ chế tài chính theo luật DN; Với mô hình sự nghiệp có thu, NN khống chế khoảng thu chi, VD: chi lương theo nhóm 2, 3 thì đảm bảo lương cơ bản không căn cứ vào kết quả sản xuất. Với nhóm 1 tự túc 100% kinh phí, DN được quyền vay, gối, ứng trước sau đó thu bù lại. Trường hợp có lãi, được lập 3 quĩ: quĩ PTSX, quĩ rủi ro thất nghiệp, quĩ khen thưởng. Cơ chế tài chính NXB trong qui chế chi tiêu nội bộ: danh tính đơn vị, loại hình đơn vị, các nguồn thu của đơn vị, phương thức thanh toán các nguồn chi, chi cụ thể cho người lao động.
Học phần 2- Chuyên đề 4: Quản trị nhân lực hoạt động xuất bản
Chiều ngày 19/11/2017; Lớp NVBT và QLXB năm 2017 học phần 2: Nghiệp QLXB- Chuyên đề 4: Quản trị nhân lực hoạt động xuất bản; Giảng viên: PGS, TS. Đường Vinh Sường. Các nguồn thu của NXB: 1/Ngân sách nhà nước, trong đó cơ quan chủ quản hỗ trợ: trụ sở, trang thiết bị, phương tiện đi lại, thuế đất. 2/Kết quả sản xuất kinh doanh: doanh thu từ bán sách. 3/Thu từ các hoạt động dịch vụ: tổ chức sự kiện, hội thảo. 4/Thu từ các hoạt động liên kết: liên kết từng khâu như: góp vốn, tổ chức bản thảo, in ấn, phát hành, khai thác năng lực hiện có của các NXB. 5/Thu từ lệ phí: phát hành, cấp phép. 6/Thu từ quà biếu tặng dưới các hình thức khác nhau. 7/Liên kết NXB với DN, TN: 70% sách XB là liên kết. Nhân sự NXB ĐH Vinh: 6 người; NXB ĐH Huế: 7 người. Cả nước có hơn 500 Doanh nghiệp, Nhà sách… liên quan đến hoạt động xuất bản; VD: Anpha Bok, Nhã Nam, Đông Tây, Văn Lang… Nhà số 151 Hoàng Hoa Thám: Cục bản quyền- đứng ra đăng ký bản quyền tác giả. Chủ yếu tư nhân đứng ra mua bản quyền. Nhiều nhà sách tư nhân chiếm lĩnh thị trường sách. Hiện nay tư nhân ở VN hoạt động xuất bản rất sôi động. Về xuất bản điện tử, luật xuất bản 2012 có một chương về XBĐT và quản lý XBĐT. Tính chính danh của các XBĐT thế nào. Từ 3 nguồn: nhân lực, vật lực, tài lực; Nói về nguồn nhân lực NXB: XB vừa là hoạt động văn hóa, vừa là hoạt động SXKD. Ở nước ngoài thẻ “Biên tập viên” là một trong những thẻ quí. Ở VN thì BTV phải biết từ A-Z, đòi hỏi công tác đào tạo CB BT nâng cao. Ở các nước hoạt động XB xếp như một DN. XB là một nghề có tính đặc thù trong xã hội. BTV phải có khả năng kiên trì, nhẫn lại, có khả năng thẩm định và thuyết phục. Người làm công tác BT phải có đức tính tỷ mỷ, chi tiết, cụ thể, từng câu chữ, từng dấu phẩy, dấu chấm. BTV có lòng tự trọng cao, ý thức bản thân rất lớn. BTV chính là “bà đỡ” cho các sản phẩm tinh thần.
Minh Trí