Hiếu thảo là truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam và có thể nói là cái gốc của đạo làm người
“Công Cha như núi Thái Sơn,
nghĩa Mẹ như nước trong nguồn chảy ra …”
Câu ca ấy luôn luôn là chân lý sống của nhân loại .
Người hiếu thảo sẽ hội tụ đủ: “Nhân – Nghĩa – Lễ – Trí – Tín“
Trong lịch sử Việt Nam , khi chọn lựa nhân tài làm quan thanh liêm cho dân cho nước , các vị minh quân thường dựa vào ba yếu tố : Tài năng thể hiện ở trình độ kiến thức văn hóa xã hội uyên bác- Tướng diện thể hiện ở khuôn mặt , phong thái , tư chất có khả năng thu phục lòng người , và Đức độ được soi tỏ bới sự hiếu thảo của con người đó với Mẹ , Cha , Ông Bà Tổ tiên
Chữ Hiếu vì vậy luôn được tôn vinh và là bước đầu để hoàn thiện nhân cách mỗi con người.Trong văn hóa phương Đông: Hiếu cũng là Đạo. Đạo hiếu được ca ngợi và gìn giữ xuyên suốt trong đời sống của dân tộc ta từ khi dựng nước cho tới ngày nay.
Người Việt Nam ở nước ngoài trải qua nhiều thế hệ cũng nằm trong quy luật này.
Nếu như sự hiếu thảo của con người thường phụ thuộc vào hai nhân tố : truyền thống cùa gia đình dòng tộc và môi trường sống bao gồm kinh tế , văn hóa, phong tục ,các chuẩn mực về đạo đức củaÂÂÂ xã hội tại các nước sở tại … thì việc duy trì đạo hiếu trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài hiện nay có những thuận lợi và khó khăn nhất định .
Về mặt thuận lợi , ở hầu hết các nơi trên thế giới hiện nay , trong sinh hoạt tại các gia đình , Cha mẹ đều duy trì dậy tiếng Việt , dạy văn hóa Việt cho con cháu để thế hệ trẻ vấn nói , nghe , hiểu tiếng mẹ đẻ và luôn có ý thức về cội nguồn. Chính phủ các nước sở tại cũng luôn khuyến khích và động viên việc phát triển các truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong các cộng đồng Việt Nam cũng như các nước khác.
Dù sinh cư lập nghiệp ở xứ người , nhưng mỗi căn nhà người Việt đều có bàn thờ Tổ tiên . Những ngày kỷ niệm của gia tộc , những ngày Lễ Tết truyền thống như Tết Nguyên Đán , Lễ Vu Lan , Tết Trung thu …mọi người trong gia đình lại xum họp , thăm hỏi Ông Bà Cha mẹ , anh chị em.
Người Việt Nam ở nước ngoài từ già tới trẻ ,kể cả những người sinh ra tại xứ người đều tâm niệm mong có dịp trở về thăm họ hàng tại các làng xóm quê hương .Đạo Hiếu của người Việt xa quê càng phát triển trong tình yêu quê hương đất nước
Rất nhiều tấm gương Kiều bào đã dành dụm những đồng tiền lao động vất vả tại xứ người để đem về đóng góp cho dòng họ , cho làng xóm với những công việc cụ thể như xây nhà thờ tổ tiên , xây Đền , Chùa , xây dựng đường xá , cầu cống ,trường học, bệnh xá , nhà tình nghĩa , cấp học bổng cho trẻ em nghèo , người tàn tật tại quê nhà…
Về mặt tồn tại khó khăn , do tác động của môi trường sống , của văn hóa phương Tây coi trọng tự do cá nhân , thanh thiếu niên ở nước ngoài không thích dựa dẫm vào cha mẹ , thường mong muốn tự lập , tự khởi nghiệp, mơ ước của người trẻ là phát triển tài năng , du lịch và khám phá thế giới … nên đa phần đều cho rằng khi lập gia đình rồi thì vợ chồng trẻ cần ở riêng .không thích sống chung trong một đại gia đình nhiều thế hệ như truyền thống . Thế hệ trẻ còn nghĩ rằng người già ở phương Tây đều có lương bảo hiểm hoặc được trợ cấp xã hội của Nhà nước .Con cháu muốn báo hiếu hàng tháng nếu có điều kiện thì gửi thêm tiền cho cha mẹ, lâu lâu thì về thăm, những dịp lễ trọng thì quà cáp, cha mẹ ốm đau thì thuê người chăm sóc Nếu cần thiết đưa cha mẹ vào viện dưỡng lão v.v…
Trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài hiện nay rất khó gặp những gia đình truyền thống với tam Đại, tứ Đại hay ngũ Đại đồng đường để mọi người trẻ cảm nhận được gia đình là tế bào của xã hội và từng cá nhân trong gia đình là những thành tố của những tế bào ấy.
Trên đây là những nhân tố đang tác động đến đạo Hiếu hiện nay .
Ngoài ra cũng cần đề cập đến những tác nhân rất độc hại , tiêu cực của nền kinh tế mở như các tệ nạn ma túy , cờ bạc , bạo lực thực dụng,ÂÂ ích kỷ tồn tại ở một số người cả trong và ngoài nước đang làm đạo đức suy đồi , xã hội bị băng hoại và đạo Hiếu cũng bị lu mờ
Nhân ngày Lễ Vu Lan , chúng ta lại có dịp soi xét lại từng cá nhân và từng gia đình về phương cách duy trì và phát triển đạo hiếu theo truyền thống tốt đẹp của dân tộc .
Ngày nay do hoàn cảnh sống ,các gia đình hai thế hệ chiếm số đông, gia đình nhiều thế hệ ngày một ít đi. Song dù thế nào đi nữa thì đạo hiếu thảo với cha mẹ không bao giờ thay đổi. Câu nói“trẻ cậy cha, già cậy con”và “Uống nước nhớ nguồn” luôn được coi là đạo lýcủa người Việt Nam . là động cơ thôi thúc con người phấn đấu trong cuộc sống, gieo trồng quả phúc cho đời sau.
Hạnh phúc cao nhất là có một gia đình hòa thuận, con cháu khỏe mạnh chăm ngoan, học tập và lao động chăm chỉ…điều đó cần thiết hơn vật chất. Sự gần gũi chăm sóc thăm hỏi thường xuyên của của Cha mẹ đối với con cháu và của con cháu đối với cha mẹ ông bà còn đáng quí hơn gấp bội.
Trong những gia đình bất hạnh, nếu con cái đối xử với cha mẹ tồi tệthì “nhân nào quả nấy”, những người con bất hiếu sẽ phải gánh chịu sự trừng phạt theo nhân quả và sự phê phán của xã hội.
Đất nước phát triển, thế giới đang bước vào kỷ nguyên khoa học công nghệ 4.0 và những chuẩn mực đạo đức truyền thông cũng cần thay đổi cho phù hợp với sự tiến bộ . Song gia đình Việt Nam trong nước hay ở xứ người mãi vẫn là tế bào của xã hội và đạo hiếu đạo làm người mãi mãi là chuẩn mực bất di bất dịch.
NMC
