Bút tích: Về Nghệ nhân Ưu tú Phạm Văn Tuyên (Đại đức Thích Chánh Tịnh)

Do nhân duyên, kể từ khi tôi được biết và kết giao với nghệ nhân nghề gốm Phạm Văn Tuyên (Tu sỹ Phật giáo, Đại đức Thích Chánh Tịnh) vào tháng 3/2013, đến nay cũng là một quãng thời gian tuy không thật dài nhưng cũng rất đủ đầy để cảm nhận.

Cảm nhận xác thực về một con người, một nghệ nhân, nghệ sỹ tài hoa, tràn đầy khát vọng và đam mê với nghề gốm phù điêu – một dòng gốm kỳ ảo, mới lạ, tinh tuý và sáng tạo vô cùng độc đáo, có những nét tinh hoa từ gốm cổ truyền. Đi qua năm tháng, những ý tưởng Phật giáo đã được đã được tu học từ ngày còn rất trẻ hoà quyện với tình yêu văn hoá – lịch sử của quê hương, dân tộc được kết hợp với trí tuệ mẫn tiệp, vốn kiến thức và đôi bàn tay vàng khéo léo đã hình thành và nhào nặn nhuần nhuyễn thành những tác phẩm điêu khắc trên gốm. Tác phẩm gốm phù điêu của Phạm Văn Tuyên có tính đa dạng, tinh tế và rất phong phú cả về điêu khắc tạo hình, kiểu dáng, kích thước, nội dung và đề tài hàm chứa, chất liệu men biến ảo và kết hợp kỹ thuật nung đốt hoàn chỉnh… Tuy vậy, những nhóm chủ đề chính mà nghệ nhân dồn tâm huyết để tạo tác là: những tác phẩm tượng, linh vật, phỏng cổ, thiên nhiên và cảnh vật (hoa sen, hoa hồng, hoa cúc, hoa mai), cùng tác phẩm tứ quý và đắp nổi vô cùng độc đáo. Theo dòng thời gian, những tác phẩm đã tham gia nhiều triển lãm cá nhân, triển lãm cấp thành phố và bộ, ngành Trung ương, nhiều không gian di sản văn hoá có tên tuổi. Nghệ nhân đã xác lập được nhiều kỷ lục và có chỗ đứng trang trọng trong lòng công chúng và những người yêu nghệ thuật và kỹ thuật tinh xảo gốm phù điêu.

Cảm nhận về tài năng và tác phẩm của nghệ nhân cũng không tách rời về một con người có trách nhiệm với cộng đồng, trân trọng, khát khao lưu giữ và tôn vinh những tinh hoa văn hoá, lịch sử của quê hương, dân tộc. Nghệ nhân, nghệ sỹ, tu sỹ Phạm Văn Tuyên không chỉ mơ ước Đạo và Đời song hành mà đã và đang hiện thực hoá những tinh hoa giáo lý tốt đẹp đầy tính nhân văn qua tác phẩm nghệ thuật gốm phù điêu. Những công trình, tác phẩm của ông tại các không gian lịch sử – văn hoá trên quê hương: Thiết kế đồ hoạ “Bộ Văn phòng Tứ bảo đá xanh lớn nhất Việt Nam” và “Súng Thần công” trong khu di tích Vương Triều Mạc, “bộ Đèn gốm phù điêu phong cách nghệ thuật thời Mạc” trong Bảo tàng Thành phố, vv… Đã là những đóng góp đầy ý nghĩa, có ảnh hưởng đẹp đẽ cho văn hoá cộng đồng. Bên cạnh đó, những lớp người mà nghệ nhân đang truyền nghề, truyền niềm đam mê sáng tạo trong dòng họ, trong cộng đồng sẽ là những nhân tố góp phần lan toả, lưu giữ và bảo tồn tinh hoa văn hoá.

Đi trên con đường khai phá mới mà chính mình lựa chọn, đầy thách thức nhưng nguyện lòng dâng hiến, với tài năng được trân trọng và mến mộ, được Chủ tịch nước tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú” vì đã có nhiều cống hiến trong giữ gìn và phát triển ngành nghề thủ công mỹ nghệ truyền thống. Với ý thức của một người từng làm công tác văn hoá, tôi cảm nhận rất rõ: Nghệ nhân Ưu tú Phạm Văn Tuyên (Tu sỹ Phật giáo, Đại đức Thích Chánh Tịnh) ngày càng gắn bó, hoà mình vào cuộc sống, tiếp biến những tinh hoa và thổi hồn vào tác phẩm gốm phù điêu độc đáo được tạo tác trên mảnh đất Hải Phòng, mãi góp phần cho phát triển nền văn hoá, kinh tế và xã hội của đất nước, quê hương.

Hải Phòng, đầu Xuân năm 2022

Nguyễn Tiến Dũng

 

Bài viết khác