Thương tiếc nhà thiên văn học Nguyễn Quang Riệu

GS Nguyễn Quang Riệu là  nhà khoa học ngành thiên văn nổi tiếng trên thế giới. Ông đã có trên 150 công trình khoa học về vật lý thiên văn công bố trên các tạp chí nổi tiếng, .Ông được trao giải thưởng của Viện hàn lâm Khoa học Pháp năm 1973 sau khi phát hiện và xác định chính xác vị trí xảy ra vụ nổ trong chòm sao Thiên Nga (Cygnus X3).

Sinh năm 1932 tại Hải Phòng, GS Nguyễn Quang Riệu có  Cụ thân sinh là Ông chủ của hiệu ảnh Phúc Lai, tức Central photo nổi tiếng tại Hải Phòng  và Hà Nội những năm 1930.

Mê thiên văn từ nhỏ, ông luôn ước mơ được khám phá bí ẩn của vũ trụ. Ông rời Hà Nội đi du học ở Đại học Sorbonne, Pháp năm 1950 khi mới 18 tuổi. Với nỗ lực không ngừng, ông trở thành giáo sư, tiến sĩ tại Đại học Sorbonne, giám đốc nghiên cứu tại Đài thiên văn Paris, giám đốc nghiên cứu danh dự của Trung tâm quốc gia Nghiên cứu khoa học Pháp (CNRS).

Từ năm 1976, ông thường xuyên dành thời gian về nước tổ chức giảng ngoại khóa về môn vật lý vũ trụ và vật lý môi trường tại Đại học Quốc gia Hà Nội, cùng Hội Liên lạc Việt kiều Hải Phòng thăm , giới thiệu các công trình khoa học tại các trường Đại học Hải Phòng , Đại học Dân lập và tặng  Đài Khí tượng thủy văn Phù Liễn Hải Phòng kính thiên văn hiện còn lưu giữ trong bảo tàng của Đài .

Với mục tiêu phổ biến khoa học cho người Việt, ông đã viết nhiều cuốn sách về thiên văn học với nội dung dễ hiểu bằng tiếng Việt, như Vũ trụ phòng thí nghiệm thiên nhiên vĩ đại, Lang thang trên dải Ngân Hà, Sông Ngân khi tỏ khi mờ, Bầu trời tuổi thơ, Những con đường đến với các vì sao, Vũ trụ huyền diệu… Ngoài ra, ông còn tham gia soạn một cuốn giáo trình chuyên ngành thiên văn vật lý song ngữ Việt – Anh dành cho sinh viên các trường đại học trong nước.Các cuốn sách cả về chuyên ngành lẫn phổ biến khoa học trong lĩnh vực vật lý thiên văn do ông xuất bản tại Việt Nam nhiều năm qua đã khơi dậy niềm đam mê nghiên cứu thiên văn học của thế hệ trẻ người Việt.

Ba anh em ông Nguyễn Quang Riệu đều là những nhà khoa học xuất sắc. Hai em trai ông là giáo sư, nhà giải phẫu học, nhân chủng học và nhân trắc học Nguyễn Quang Quyền và giáo sư, tiến sĩ hóa lý Nguyễn Quý Đạo.Các Ông đều luôn hướng về quê hương Việt Nam và có quan hệ thân thiết với Hội Lien lạc Việt kiều Hải Phòng từ  năm 1989 khi Hội mới thành lập cho đến những năm 2020 khi GS đã cao tuổi chỉ còn liên  lạc qua email

Nghe tin  GS Nguyễn Quang Riệu đã qua đời lúc 23h15 ngày 5-1 theo giờ Pháp, tức rạng sáng 6-1 giờ Việt Nam vì COVID-19 tại Pháp, hưởng thọ 89 tuổi. Hội Liên lạc Việt kiều Hải Phòng vô cùng thương tiếc xin chân thành chia sẻ với  gia quyến cùng những người thân của GS Nguyễn Quang Riệu trong và ngoài nước

Nguyễn Tiến Dũng

Bài viết khác