
Truyện ngắn dự thi mã số 126 của tác giả: Trần Thắng- Hải Phòng
ĐỒNG CHÍ HOÀNG NGÂN VỚI HẢI PHÒNG
Đồng chí Hoàng Ngân (sinh 1921-1949), nguyên là Bí thư Trung ương Hội Phụ nữ cứu quốc Việt Nam (nay là Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam) đầu tiên, đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ nhiệm đầu tiên của báo Phụ nữ Việt Nam, một trong những người đi đầu của phong trào phụ nữ Việt Nam. Hoàng Ngân tên thật là Phạm Thị Vân, sinh năm 1921 tại phố Chavassieux (phố Quang Trung nay) thành phố Hải Phòng. Bà là con gái nhà tư sản dân tộc Phạm Trung Long. Ông Phạm Trung Long quê gốc ở thôn Vũ Lao Thượng (Tân Thành ngày nay), xã Tân Thịnh, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định, từng ra vùng mỏ Quảng Ninh làm phu, sau nhờ tháo vát làm ăn biết tổ chức đóng tàu, đánh bắt hải sản, kinh doanh lương thực hải sản mà giàu lên. Đầu thế kỷ 20,về lập nghiệp ở Hải Phòng, ông Long đã lấy cô thôn nữ làng Cấm (nay là phường Lê Lợi) làm vợ. Sẵn có lòng yêu nước và cảm tình với những nhà cách mạng Việt Nam, gia đình ông Long đã trở thành cơ sở bí mật của Xứ ủy Bắc Kỳ và Thành ủy Hải Phòng từ năm 1935. Phạm Thị Vân đến với cách mạng qua thời gian được tiếp xúc với những nhà cách mạng bí mật ra vào gia đình. Những buổi đi học về, cô nữ sinh lấy làm lạ khi bố mẹ đón tiếp những vị khách “đặc biệt” hơn bình thường. Nhìn thái độ quý trọng ân cần của thầy, me, Vân bỗng thấy có cảm tình với họ. Sau này Phạm Thị Vân mới biết đó là các đồng chí Tô Hiệu- Bí thư Thành ủy Hải Phòng cùng các nhà cách mạng Hoàng Quốc Việt, Hoàng Văn Thụ… Cô nữ sinh trường Thành Chung xinh tươi lúc này mới 14 tuổi đã vừa đi học vừa tham gia làm liên lạc cho đoàn thể bằng những chuyến đưa thư từ, giấy tờ đến các cơ sở bí mật trong thành và ngoại thành Hải Phòng. Làm sao kẻ địch có thể nghi ngờ cô bé trắng trẻo hồn nhiên nhảy chân sáo và hát líu lo kia lại là cơ sở giao liên của cách mạng!
Lúc Hoàng Ngân đến Máy Tơ, khi thì Bến Bính rồi sang cả Thuỷ Nguyên. Hành trình của cô nữ sinh xinh xắn vì thế qua mắt mật thám Pháp một cách dễ dàng. Thương những người hoạt động bí mật đi về giữa mưa gió, Vân bàn với bố mẹ nhường cửa hiệu bán hải sản gần chợ Sắt cho anh, chị em để che mắt địch, làm đầu mối hoạt động nội thành. Gia đình Vân còn chuẩn bị quần áo, phương tiện hoạt động như xe đạp, máy chữ… cho cơ sở có để làm việc. Cả cửa hiệu buôn gạo đường Lý Thường Kiệt cũng được để cho tổ chức đoàn thể buôn bán gây quỹ hoạt động, lại dễ bề đi lại… 17 tuổi, cô thiếu nữ Phạm Thị Vân hăng say hoạt động, chị từng tham gia vận động các nhà tư sản, các tầng lớp trí thức ủng hộ cách mạng bằng những hành động cụ thể. Một trong những đỉnh cao của phong trào là cuộc mít tinh biểu tình và đình công của hàng nghìn công nhân vào Ngày quốc tế lao động 1/5/1938 tại Hải Phòng, cùng với cuộc biểu tình tại khu Đấu Xảo Hà Nội do Xứ ủy Bắc Kỳ lãnh đạo tổ chức.
Năm 1939, Phạm Thị Vân lúc này mới 18 tuổi đã tham gia Thành uỷ Hải Phòng và được tổ chức rút đi thoát ly. Người thiếu nữ tươi xinh ấy được Bí thư Xứ ủy Bắc Kỳ là Hoàng Văn Thụ giao làm công tác phụ vận, binh vận, xây dựng cơ sở cách mạng ở Hải Dương, Hà Nội Hà Đông, Hưng Yên… Tài liệu dùng tiếng Hán tiếng Pháp, đã được chị Vân dịch ra tiếng Việt để anh em học và làm tài liệu cho các lớp huấn luyện sau này ở Hải Phòng, Hải Dương, chuẩn bị lực lượng cho cách mạng Tháng Tám 1945… Cũng từ lớp huấn luyện ấy, sau này Hoàng Ngân đã phổ biến luyện tập cho chị em trong đội du kích đường Năm nổi tiếng mang tên người nữ cán bộ Anh dũng Hoàng Ngân, ở Hải Dương, Hưng Yên, Hải Phòng từng làm khiếp vía kinh hồn cho giặc Pháp bao phen. Năm 1939, Ban cán sự Đảng Cộng sản Đông Dương phát động quần chúng đấu tranh chống thuế cư trú, thuế đèn, thuế nước. Ngày 30 tháng 5 năm 1939, chị Vân cùng hơn một vạn nhân dân thành phố Hải Phòng tập trung tại ngã tư phố Bắc Ninh (nay là phố Lãn Ông) sau đó kéo lên toà Đốc Ký đấu tranh. Khi đoàn biểu tình đến sở Cẩm thì bị binh lính và cảnh sát đàn áp. Bà cùng Tô Hiệu và hàng trăm người khác bị bắt giữ. Sau ba tháng bị giam giữ, không có chứng cớ buộc tội, bà được trả tự do cùng những người bị bắt. Hoàng Ngân tiếp tục đi hoạt động cách mạng, được giao phụ trách công tác vận động phụ nữ Hải Phòng và cũng từ đây bắt đầu sự nghiệp hoạt động cho phong trào phụ nữ Việt Nam. Trong những năm 1940-1941, Hoàng Ngân làm liên lạc cho các lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng sản Đông Dương là Trường Chinh và Hoàng Văn Thụ. Sau đó Xứ uỷ điều bà về phụ trách công tác phụ nữ ở tỉnh Hà Đông, rồi tỉnh Sơn Tây. Hoàng Ngân tham gia Ban thường vụ Hội phụ nữ giải phóng Bắc Kỳ.
Tháng 1 năm 1941, Hoàng Ngân dự hội nghị cán bộ ở Hà Đông. Cuộc họp đang tiến hành thì bị địch bao vây. Bà giúp các đồng đội trốn thoát, còn bản thân bị địch bắt. Bà bị kết án 12 năm tù và bị giam tại Hoả Lò (Hà Nội). Trong tù, Hoàng Ngân vẫn vận động anh chị em tù đấu tranh đòi cải thiện chế độ sinh hoạt, chống đàn áp, khủng bố. Ngày 9 tháng 3 năm 1945, Nhật đảo chính Pháp. Bà được các đồng đội bên ngoài bố trí cho vượt ngục. Trở về, bà được giao làm Bí thư Đoàn Phụ nữ cứu quốc Hà Nội, Thành ủy viên Đảng bộ thành phố Hà Nội. Trong những ngày chuẩn bị tổng khởi nghĩa Hà Nội, Hoàng Ngân tổ chức đội nữ du kích Minh Khai và tham gia tổng khởi nghĩa. Bà được nam nữ thanh niên thủ đô thời đó gọi bằng tên thân mật là chị Sáu. Phạm Thị Vân lúc là Thành uỷ viên Hà Nội mới 24 tuổi. Chị được phân công phụ trách công tác Bí thư phụ vận và một số huyện ngoại thành. Là con gái thành thị nhưng không có vẻ gì là tiểu thư. Tháng năm, sau cuộc họp Thường vụ Trung ương, tại ngoại ô thị xã Hà Đông, Cuộc họp chưa kết thúc thì giặc Pháp bao vây. Tất cả các đại biểu được lệnh bí mật rút đi. Phạm Thị Vân vừa ra đến bến tàu điện thì bị mấy tên mật thám theo sát, chị bị bắt. Dù đã cải trang thành người đi buôn chuyến, nhưng kẻ thù đã phát hiện ra ở chị nước da trắng trẻo, mái tóc dài không giống dân đi buôn.
Tại phiên toà sau đó ba tháng, Phạm Thị Vân đã tranh thủ vạch mặt kẻ thù: “Chúng tôi đấu tranh là để đánh đuổi xâm lược, chứ không phải là những kẻ nổi loạn vì đây là đất nước của chúng tôi…”. Quan toà lồng lộn tức tối, chúng không cho chị tiếp tục lên án. Chị hô vang: “Chúng tôi phản đối lối xét xử áp đặt!…” Những người dự phiên toà lúc ấy đồng thanh hô vang: “Phản đối! Phản đối!…”. Trả thù người cộng sản trẻ tuổi, bọn thực dân kết án chị 12 năm tù và biệt giam tại nhà tù Hoả Lò. Tại đây, chị đã cùng anh chị em tù chính trị vận động đấu tranh đòi giam riêng tù nữ, đòi không được cắt tóc nữ tù, đòi được ra ngoài phơi nắng hoặc dọn cỏ làm vệ sinh… để dễ bề bắt liên lạc với nhau và với bên ngoài… Chị Vân sau đó được giam chung với nhiều nữ tù chính trị. Chị tổ chức học văn hoá, giảng chính trị cho chị em, vận động tuyệt thực, đòi được quyền tiếp tế cho chị em đau ốm trong tù…Phạm Thị Vân liên lạc với gia đình ở Hải Phòng tiếp tế thuốc men, giấy bút và thực phẩm, đường sữa cung cấp cho anh em khu biệt giam… Tháng 3/1945, Phạm Thị Vân được bố trí vượt ngục thành công cùng một số đồng chí của chị trong nhà tù Hoả Lò. Do bị tra tấn cực hình cùng điều kiện sinh hoạt thiếu thốn trong tù, Phạm Thị Vân bị bệnh thiên đầu thống. Sau khi vượt ngục chị được em gái đưa sang Nam Định chữa chạy ở nhà ông lang ở làng Đậu Xá, huyện Nam Trực…
Ngày 9 tháng 3 năm 1945, Nhật đảo chính Pháp. Bà được các đồng đội bên ngoài bố trí cho vượt ngục. Trở về, bà được giao làm Bí thư Đoàn Phụ nữ cứu quốc Hà Nội, Thành ủy viên Đảng bộ thành phố Hà Nội. Năm 1946, Hoàng Ngân được Xứ ủy Bắc Kỳ cử làm Bí thư Đoàn Phụ nữ cứu quốc tỉnh Hải Dương. Tại đây Hoàng Ngân tích cực củng cố cơ sở, huấn luyện cán bộ và Hải Dương được đánh giá là địa phương có phong trào phụ nữ mạnh. Đầu năm 1947, Hoàng Ngân được bầu vào Khu uỷ khu 3, phụ trách công tác dân vận và khu hội phụ nữ. Cuối năm đó, bà được cử làm Bí thư trung ương lâm thời Đoàn Phụ nữ cứu quốc Việt Nam. Trong Hội nghị cán bộ phụ vận toàn miền Bắc cuối năm 1947, bà được bầu làm Bí thư Ban Phụ nữ cứu quốc Bắc bộ. Đồng chí Hoàng Ngân mất ngày mất 17 tháng 7 năm 1949, tên bà được đặt cho một con đường ở phường Phan Bội Châu, quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng.
TT
…
Hộp thư Thơ Văn với chủ đề “Người Hải Phòng” dự thi:
Thời gian qua, BTC đã nhận được Thơ Văn dự thi của các tác giả:
Hải Phòng: Phan Dũng, Lại Xuân Hậu, Nguyễn Ban, Vũ Hoàng Lâm, Bùi Sỹ Căn, Nguyễn Hùng, Vũ Ngọc Anh, Đặng Quang Đạo, Nga Lê, Trần Duy Hạnh, Đào Nguyên Lịch, Bùi Đức Nội, Nguyễn Thị Hiền, Thúy Vinh, Quỳnh Lê, Nguyễn Thị Nho, Lê Việt Hùng, Ngô Thị Mai Hà, Vương Giao Tuyến, Hoàng Ngãi, Bùi Thế Đạt, Đoàn Khương, Lê Trung Cường, Hoàng Văn Quyền, Nguyễn Quang Hòa, Trần Vĩnh Hải, Nguyễn Mạnh Trí, Nguyễn Sơn, Nguyễn Minh Dương, Mai Hồng Quang, Phan Giang Sơn, Đào Nguyên Lịch, Nguyễn Đình Tâm, Nguyễn Xuân Căn, Nguyễn Viết Minh, Phạm Văn Quá, Bùi Xuân Tuấn, Ngân Lê, Hồng Giang, Bùi Hoàng Nam, Phạm Hoàng Oanh, Lương Trường Giang, Bùi Thế Đạt; Hà Nội: Bùi Đức Thiêm, Nguyễn Lan Hương, Nguyễn Thị Kim, Lê Nguyên Khôi, Thái Hưng, Đinh Thành Trung, Đỗ Xuân, Trần Thị Bích; Hưng Yên: Nguyễn Thành Tuấn, Nguyễn Quý Nghi; Quảng Ninh: Dương Phượng Toại, Nguyễn Thái Phú, Đỗ Đồng Lệ; TP Hồ Chí Minh: Vương Miện, Nguyễn Vĩnh Bảo, Vũ Lam Hiền, Nguyễn Thế Kỹ; Thụy Sỹ: Hoàng Yến; Nam Định: Phạm Mai Hương; Hải Dương: Huy Nguyên; Chi hội Mỹ: Phạm Thu Hương, Trần Thanh Toàn; Cộng hòa Pháp: Nguyễn Nga; Nghệ An: Phan Hữu Cường; Liên bang Nga: Nguyễn Hắc Long, Phạm Đình Cựu; Khánh Hòa: Ngọc Hoa, Lê Đức Bảo; Bà Rịa Vũng Tàu: Trần Thắng; Bungary: Hoàng Minh Thuận; Bình Thuận: Dương Đức; Vương quốc Anh: Đào Thị Kỷ, Nguyễn Thị Mát; Newzealand: Đào Yên; Vĩnh Phúc: Lê Gia Hoài; Đồng Nai: Nguyễn Quốc Toàn, Nguyễn Tâm Thanh; Yên Bái: Đào Thu Hương; Lâm Đồng: Nguyễn Duy Vinh, Nguyễn Thị Mỹ Thiệp; Bắc Giang: Nguyễn Chí Diễn, Đoàn Văn My; Long An: Thi Hoàng Khiêm; Ănggola: Lương Hải Thuận; Đà Nẵng: Trần Quang Sắc, Lê Sơn
Mời các bạn tiếp tục gửi Thơ Văn dự thi. Thơ Văn dự thi xin gửi về email: hoivietkieuhp@gmail.com. Trân trọng cám ơn!
BTC